Głóg

Jego botaniczna nazwa Crataegus oxyacantha pochodzi z greckiego słowa "kratos" - twardość drewna, "oxus" - ostry oraz "ahantha" czyli cierń.

Historia i zastosowanie w medycynie ludowej

Kwiaty i owoce głogu były stosowane głównie jako środki wzmacniające serce, łagodne leki moczopędne w organicznych i czynnościowych zaburzeniach, w funkcjonowaniu serca, w tym zastoinowej niewydolności serca, dławicy piersiowej i w nadciśnieniu. Antyseptyczne właściwości głogu były również wykorzystywane w celu łagodzenia dolegliwości bólu gardła.

Występowanie i skład

Głóg występuje pospolicie w znacznej części Europy na północ po Wielką Brytanię, środkową Szewcję, Litwę, na południe po Krym i Kaukaz. W Polsce rośnie dziko w lasach i zaroślach, na zrębach zarówno na niżu, jak i na niżej położonych zboczach górskich. Właściwości lecznicze głogu poznano dość późno, wcześniej owoce służyły jako pożywienie dla biedoty. Zmielone i wysuszone dodawano do mąki na chleb, z liści przyrządzano namiastki herbaty, pestki używano jako namiastkę kawy. Bardzo cenne jest drewno głogowe.

Informacje ogólne

Związki zawarte w kwiatostanach głogu wywierają bezpośredni wpływ na mięsień sercowy, nieznacznie zwiększając siłę jego skurczów i zmniejszając ich częstotliwość. Szczególne znaczenie ma rozkurczowe działanie na naczynia wieńcowe serca, powodujące ustąpienie bólu i uczucia duszności. Głóg wywiera pozytywny wpływ na naczynia krwionośne mózgu. Cenną właściwością jest powolne i łagodne działanie związków czynnych występujących w głogu, co sprzyja stosowaniu go u osób starszych ze zmianami miażdżycowymi. Wyciągi z głogu działają także uspokajająco oraz słabo moczopędnie. W homeopatii wyciągi z kwiatostanu głogu zalecane są w zaburzeniach krążenia u osób starszych oraz we wczesnych fazach niewydolności krążenia. Wpływ owoców głogu na serce jest taki sam jak kwiatostanów głogu ale ich właściwości tonizujące są dwukrotnie słabsze. Kwiatostan zawiera do 2% flawonoidów (witeksynę, rutynę), procyjanidyny, fenolokwasy, związki tripertenowe, aminy, adenozynę i związki pokrewne, garbniki skondensowane. Owoce zawierają mniej flawonoidów, więcej procyjanidyn i pochodne epikatechiny, witaminę C i A oraz sorbitol.

Kiedy warto stosować

Przetwory z głogu są stosowane dla poprawy stanu serca w niewydolności wieńcowej, w osłabieniu mięśnia sercowego z powodu zaburzeń metabolicznych, po przebytych chorobach zakaźnych, w zaburzeniach rytmu serca u osób starszych, ponadto w miażdżycy, także w nadciśnieniu krwi i objawach dusznicowych. Stosuje się głóg również w upośledzonym krążeniu krwi w naczyniach mózgowych, w zawrotach i bólach głowy, w ogólnym zmęczeniu, a także jako środek uspokajający. Głóg stosowany nawet przez długi czas nie powoduje działań ubocznych. Jedynym wyjątkiem są osoby z niskim ciśnieniem krwi.

Ogólne działanie i zastosowanie

Wyciąg z kwiatostanów głogu wykazuje działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie jelit, macicy, dróg moczowych, naczyń krwionośnych. Najważniejsze jest jego działanie rozkurczowe na naczynia wieńcowe serca. Zmniejszenie napięcia ścian naczyń serca powoduje ustąpienie bólu i uczucia duszności, zwiększenie dopływu krwi, co powoduje dotlenienie mięśnia sercowego i usunięcie szkodliwych metabolitów. Głóg działa bezpośrednio na mięsień sercowy, wzmaga siłę skurczu i zmniejsza jego częstotliwość, dzięki temu następują dłuższe przerwy między skurczami i lepszy wypoczynek serca. Przetwory z głogu działają korzystnie na naczynia mózgowe. Rozkurcz i rozszerzenie tych naczyń powoduje lepsze ukrwienie, dotlenienie i odżywienie mózgu, co przeciwdziała amnezji mózgu. To działanie ma ogromne znaczenie dla ludzi starszych ze zmianami miażdżycowymi, tym bardziej że głóg działa łagodnie i długotrwale i nie nastręcza obaw o niebezpieczne komplikacje, jakimi są uszkodzenia naczyń dotkniętych miażdżycą. Głóg obniża ciśnienie krwi. Wyciągi z kwiatostanu głogu działają również uspokajająco i kojąco na system nerwowy. Owoce głogu wykazują działania podobne, przy czym mają działanie bardziej wzmacniające, a mniejszym stopniu rozkurczowe.

 Suplementacja

Warto wzmacniać się herbatą ziołową z owocami głogu, również tradycyjnym sposobem suplementacji. W sezonie zbiorów na targowiskach można spotkać wysuszone owoce głogu. Te o najwyższym i pewnym efekcie fizjologicznym zawierają jednocześnie wyciąg liści głogu standaryzowany na zawartość witeksyny (2%) i świeże sproszkowane owoce głogu. Taki preparat zawiera pełną siłę działania głogu występującego w naturze. Najlepiej wybierać preparaty głogu zapakowane w szklane butelki ze szkła farmakologicznego, gdyż tylko takie chronią cenne i wrażliwe składniki zioła przed światłem, wilgocią i zmianami temperatury. Odpowiednia porcja waha się od około 400 mg (w tym 3 mg witeksyny) do około 1200 mg (w tym 9 mg witeksyny) dziennie.