Fale mózgowe w naturalnych terapiach relaksacyjnych

Powszechnie wiadomo, że niektóre odgłosy przyrody, czy specjalne „relaksacyjne” ścieżki dźwiękowe potrafią w znaczący sposób oddziaływać na psychikę człowieka. Oczywiście, w dużej mierze dzieje się tak ze względu na pozytywne skojarzenia, jednak ma to również biologiczne uzasadnienie, związane bezpośrednio z budową ludzkiego mózgu.

Prawidłowo działający mózg nieustannie generuje w neuronach kory mózgowej fale elektryczne, będące odzwierciedleniem jego aktywności i stanu świadomości człowieka. Fale mózgowe, podobnie jak każde inne fale, oznaczyć można za pomocą ich częstotliwości oraz amplitudy drgań i na ich podstawie określić czynność mózgu.

Powszechnie stosowanym badaniem bioelektrycznej aktywności mózgu jest elektroencefalografia (EEG), wykonywana najczęściej przy diagnozowaniu takich zaburzeń jak padaczka czy problemy ze snem.

Ludzki mózg naturalnie generuje fale o częstotliwości w zakresie 1-100 Hz, które podzielić można zasadniczo na pięć grup:

• Fale gamma – są to najszybsze z generowanych przez ludzki mózg fale o częstotliwości powyżej 30 Hz, powiązane przede wszystkim z intensywnymi procesami poznawczymi – wysoką aktywnością zmysłów oraz skupieniem.
• Fale beta – mają częstotliwość od 12 do ok. 29 Hz, występują zwykle podczas wykonywania codziennych czynności i pracy umysłowej.
• Fale alfa – odpowiadają za stan aktywności mózgu podczas relaksu i odpoczynku, mają częstotliwość od 8 do 13 Hz.
• Fale theta – fale o częstotliwości 4 do 7 Hz, pojawiające się najczęściej podczas zasypiania oraz w pierwszej fazie snu, towarzyszące intensywnym marzeniom czy wyciszającej medytacji.
• Fale delta – posiadają najniższą częstotliwość, od 0,5 do 3 Hz, spośród fal generowanych przez ludzki mózg. Powiązane są przede wszystkim ze stanem głębokiego snu i minimalną aktywnością umysłu.   

Człowiek nie ma bezpośredniej kontroli nad tym jaki typ fal elektrycznych powstaje w jego mózgu, jednak może wpływać na jego aktywność – to na ile potrafimy się zrelaksować i wyciszyć w ogromnej mierze zależy tylko od nas, od tego ile czasu poświęcimy, by nauczyć się rozumieć własny organizm. Obecnie istnieje wiele kursów czy terapii, bazujących na tzw. treningu biofeedback – wykorzystywaniu naturalnych funkcji naszego ciała w celu polepszenia samopoczucia.

Aktywność mózgu łączy się z produkowaniem neurotransmiterów takich jak serotonina, adrenalina, czy endorfiny, co skutkuje odczuwaniem konkretnych emocji – radości, spokoju, pobudzenia czy euforii. Celem jest umiejętność wyciszenia tych, które wpływają na nas negatywnie. Terapia dźwiękowa opiera się zazwyczaj na wykorzystaniu bardzo prostych instrumentów – gongów, tykw z nasionami czy kamertonów, takich, których odbiór nie będzie znacznie angażował mózgu, pomoże natomiast oderwać się od codziennych myśli, a co za tym idzie, zmniejszyć także napięcie fizyczne. Oczywiście, jak w przypadku każdej terapii, wrażliwość na bodźce dźwiękowe u każdego jest trochę inna, jednak regularne treningi takiego relaksu z pewnością mogą mieć jedynie pozytywny wpływ.

Programy typu biofeedback skierowane są przede wszystkim do osób prowadzących aktywny i stresujący tryb życia, borykających się z bezsennością, lękami, problemami z koncentracją, nadpobudliwością, zmiennym ciśnieniem czy dwubiegunowością nastroju. Pomagają one w wyrobieniu sobie dobrego i zdrowego nawyku znajdowania czasu na niezbędny odpoczynek i wyciszenie i z pewnością mogą być zarówno doskonałym uzupełnieniem innych terapii, jak i elementem codziennego trybu życia.