SPIRULINA – Życiodajne algi

Pierwsze formy życia, które zaczęły pojawiać się na naszej planecie były symbolem fenomenu prostoty. W biochemicznej zupie wód powierzchniowych matki ziemi w pierwszej kolejności zaczęły tworzyć się prymitywne, proste organizmy jednokomórkowe. Niezwykle powoli i spokojnie te dziewicze, jednokomórkowe źródła życia nieustannie skąpane w promieniach życiodajnego słońca, otulone ciepłem i wodą przekształcały się w mikroskopijne fabryki: aminokwasów, białek, węglowodanów, witamin, enzymów i innych form biochemicznych znanych współcześnie. Nienaruszony trend ewolucji w wielu fantastycznych pramutacjach form życia rozwijał ten proces przez setki milionów lat. Dzisiejsi spadkobiercy skutecznie kontynuują transformacje energii słonecznej i światła słonecznego w czyste, gotowe pożywienie. Ci spadkobiercy to malutkie, niestrudzone fabryki żywności – algi. Organizmy jednokomórkowe były więc pierwszymi organizmami, które wykorzystywały światło słoneczne do wytwarzania życiodajnych składników w wyniku procesu fotosyntezy.

Prostota budowy alg wykluczała utratę energii na jakiekolwiek inne aktywności i dlatego praktycznie cała ich aktywność komórkowa była wykorzystywana do produkcji składników odżywczych. To właśnie uczyniło algi jednym z najbardziej niewykorzystanych plonów na naszej planecie.

Zawartość składników odżywczych w algach odpowiada bezpośrednio zapotrzebowaniu każdej pojedynczej komórki organizmów wyższego rzędu. Wielkie morskie zwierzęta, takie jak walenie i wiele mniejszych morskich stworzeń uczyniły z alg swoje wyłączne pożywienie – jest ono zwane przez naukowców fitoplanktonem. Fitoplankton definiuje się jako wszelkie rodzaje mikroskopijnych organizmów naturalnie dryfujących z prądami wodnymi. Często używa się stwierdzenia, że jest to początek łańcucha pokarmowego. Jeżeli więc o kolejności w szeregu łańcucha pokarmowego decyduje stopień skomplikowania budowy, to lagi są jego fundamentem i początkiem.

Wiadomości ogólne

Spirulina jest prostą, jednokomórkową mikroalgą, która kwitnie w ciepłym zasadowym środowisku wodnym. Nazwa spirulina pochodzi od słowa spirala, gdyż właśnie taki kształt ma ta alga obserwowana pod mikroskopem. Spirulina nazywana jest często „żywnością jutra”, ponieważ posiada niewiarygodne zdolności syntetyzowania wysokiej jakości skoncentrowanej żywności. Robi to znacznie bardziej efektywnie niż inne algi

Spirulina zawiera od 65%-72% wysokowartościowego białka (tzw. kompletnego – zawierającego wszystkie niezbędne perfekcyjnie zbilansowane aminokwasy). Dla porównania wołowina zawiera 22% białka.

Dodatkowo warto zwrócić uwagę na zawartość witaminy B12. Nie dość, że jest jednym z nielicznych źródeł roślinnych tej witaminy (zazwyczaj występuje ona tylko w dużej objętości w tkankach zwierzęcych), to zawiera jej 2,5 razy więcej niż np. wątróbka wieprzowa.

Oprócz tego spirulina jest źródłem wielu innych składników, aminokwasów, schelatowanych aminokwasowo minerałów, pigmentów, ramnozy (naturalny, roślinny wielocukier), mikroelementów, enzymów – wszystkie te składniki występują w bardzo łatwo asymilowanych formach.

Nawet jak na organizm jednokomórkowy spirulina jest relatywnie duża, może osiągać nawet 0,5 milimetra długości. Algi mogą różnić się kolorystycznie ze względu na kolor dominującego barwnika. Spotyka się algi niebiesko-zielone, czerwone, a nawet brązowe.

Spirulina należy do alg niebiesko-zielonych, gdyż występują w niej dwa barwniki: fiokocyjanina (niebieski) i chlorofil (zielony). Spirulina jest jednak nadzwyczajną algą. Wynika to z faktu, że nie posiada twardej celuloidowej membrany, tak charakterystycznej dla roślin, a jednocześnie wykorzystuje zjawisko procesu fotosyntezy, co z kolei jest domeną roślin. Jej współczynnik fotosyntezy jest imponujący (8%-10%), w porównaniu do np. uprawianej w ziemi soi, dla której wynosi 3%. Wydaje się, że na jej przykładzie mamy okazję obserwować początki różnic pomiędzy światem roślinnym a królestwem 

Historia

Pierwsze wzmianki o wykorzystywaniu spiruliny jako pożywienia pochodzą z raportów hiszpańskich konkwistadorów, którzy zauważyli obok naturalnie występujących upraw kukurydzy i fasoli dziwnie wyglądające zielono-niebieskie wzniesienia, które zajmowały część jeziora Tetocaco. Aztekowie mieli własną nazwę na te algi. Do dziś ten rodzaj spiruliny kwitnie w wodach tego jeziora. Spirulina była dla Azteków źródłem pożywienia, a ponieważ nią handlowano, także źródłem utrzymania. Również na terenach zajmowanych przez Majów odkryto charakterystyczne zbiorniki, które służyły kwitnięciu alg na swoistego rodzaju farmach.

W czasach współczesnych zainteresowanie spiruliną rozpoczęło się od belgijskiej ekspedycji w 1964 roku w okolicach jeziora Czad, gdzie tubylcy wyławiali z jeziora gęstą zieloną masę i wypiekali z niej placki do spożycia i na sprzedaż. Był to rodzaj bardzo cenionej potrawy.

Wartość odżywcza

Białka – duża zawartość rybosomów pozwala spirulinie na bardzo efektywną fotosyntezę i tworzenie aminokwasów. Zestaw aminokwasów zawiera 8 aminokwasów egzogennych (to takie, których organizm ludzki nie może sam wytworzyć i muszą być dostarczone z pożywienia).

Aminokwasy egzogenne

Izoleucyna (4,13%), Leucyna (5,8%), Lizyna (4%), Metionina (2,17%), Fenyloalanina (3,95%), Treonina (4,17%), Tryptofan (1,13%), Walina (6%).

Aminokwasy endogenne

Niezwykle interesująco wygląda zawartość aminokwasów endogennych (nie niezbędnych), jednak w określonych warunkach wszystkie one mogą być niezbędne dla organizmu – dlatego znaczna ich część kwalifikuje się jako warunkowo niezbędne. Są to:

Alanina (5,82%), Arginina(5,98%), Kwas Asparginowy (6,34%), Cystyna (0,67%), Kwas Glutaminowy (8,94%), Glicyna (3,5%), Histydyna (1,08%), Prolina (2,97%), Seryna (4%), Tyrozyna (4,6%).

Minerały (mg/100g)

Potas – 1540, Wapń – 131,5, Cynk- 3,9, Magnez – 191,5, Mangan – 2,5, Żelazo – 58, Fosfor – 0,99, Selen – 0,4 ppm.

Witaminy (mg/100g)

B6 – 0,30, Biotyna – 0,04, B12 – 0,2, Kwas Pantotenowy – 1,1, Kwas Foliowy – 0,05, Inozytol – 35, B3 – 11,8, B2 – 4, B1 – 5,5, E – 0,99.

Tłuszcz, cukier, sól i kalorie

Trudno sobie wyobrazić, aby tak skoncentrowane źródło składników odżywczych nie zawierało wyżej wymienionych składników. Spirulina zawiera 7% kwasów tłuszczowych, z czego większość to nienasycone kwasy tłuszczowe, np. 1% to nienasycony kwas tłuszczowy z grupy Omega 6 GLA (kwas gamma-linolenowy). Węglowodany stanowią 10%-15% i głównie występują w spirulinie w postaci ramnozy i glikogenu. Te dwa węglowodany są łatwo przyswajalne przez organizm z minimalną pomocą insuliny. Są one bezpośrednim i szybkim źródłem energii, nie muszą wykorzystywać przemian trzustki i nie stwarzają ryzyka hipoglikemii. Spirulina jest nisko kaloryczna, 500 mg tabletki to tylko 1-2 kcal. Również problem zawartości sodu, który jest powiązany z algami morskimi, nie dotyczy spiruliny, tabletka zawiera 0,206 mg sodu. Jest to ilość nieistotna dla pacjenta z bardzo restrykcyjną dietą stosowaną w nadciśnieniu.

Utrzymanie zdrowia – spirulina w zdrowiu i chorobie

Publikuje się dość dużo badań związanych z korzyściami, jakie może przynieść spożywanie spiruliny. Wygląda na to, że jej tak bogaty skład jest niezwykle użyteczny dla organizmu ludzkiego, zarówno w celu profilaktyki schorzeń, jak i do samo naprawy oraz aktywnego wspomagania walki ze schorzeniami.

Silny układ odpornościowy

Badania naukowe sugerują, że stosunkowo małe dawki spiruliny budują system immunologiczny od strony komórkowej i hormonalnej. Spirulina nie tylko może być stymulatorem aktywności komórek krwi, ale jest również producentem komórek krwi. Na poziomie laboratoryjnym wykazano aktywność antywirusową spiruliny wobec wirusa opryszczki i grypy. Jednak potrzebne są dalsze badania potwierdzające takie jej działanie u ludzi.

Zdolność odtruwania organizmu z metali ciężkich

Wykazano, że spirulina posiada zdolność odtruwania organizmu z metali ciężkich i to w przyspieszonym tempie w stosunku do tradycyjnych medycznych metod i to bez charakterystycznego dla nich efektów ubocznych.

Profilaktyka antynowotworowa

Wiele badań sugeruje, że spirulina może niszczyć komórki nowotworowe u ludzi i u zwierząt. Wiele rodzajów raka jest spowodowanych przez uszkodzenie i zaburzenie porządku kodu DNA, co powoduje niekontrolowany wzrost tych komórek. Biochemicy zdefiniowali i poznali system specjalnych enzymów, które reperują DNA, aby zachować komórki niezmienne i zdrowe. Przy niskiej aktywności tych enzymów spowodowanych przez substancje toksyczne i wolne rodniki, częściej mogą powstać nienaprawiane błędy w DNA zwiększające możliwości rozwoju raka. Badania naukowe obserwujące palaczy papierosów oraz przypadki raka u zwierząt dowodzą uciszenie wielu form nowotworów korelujące ze spożyciem spiruliny.

Suplementacja

Skutecznie odczuwalna porcja dzienna tej niezwykłej żywności to od 750 mg do 3000 mg. Warto pamiętać, że staranność produkcji i warunki przechowywania mają ogromne znaczenie dla aktywności odżywczej spiruliny. Należy wybierać preparaty standaryzowane bez sztucznych dodatków konserwujących czy barwiących.