Rośliny stosowane w schorzeniach reumatycznych

Choroby reumatyczne potocznie zwane reumatyzmem stanowią grupę chorób charakteryzujących się przewlekłymi zmianami zapalnymi w obrębie tkanki łącznej, spowodowanymi najczęściej reakcją autoimmunologiczną.

Grupa chorób reumatycznych objawia się często zmianami chorobowymi w stawach i kościach, dając objawy bólowe i w skrajnych przypadkach ograniczenie ruchomości stawów, aż do całkowitego ich usztywnienia.

Choroby reumatyczne podzielić możemy na zapalne oraz niezapalne.

Do pierwszej grupy należą min: reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa oraz toczeń rumieniowaty.

Wśród niezapalnych najczęściej spotykana jest choroba zwyrodnieniowa stawów. Chociaż podobnie jak artretyzm choroby reumatyczne dotyczą nieprawidłowości w funkcjonowaniu stawów nie należy mylić tych schorzeń. Dolegliwości reumatyczne dotyczą, bowiem tkanek miękkich: mięśni, ścięgien, nerwów.

Ponieważ pod potoczną nazwą reumatyzmu kryje się wiele dolegliwości trudno jednoznacznie określić czynniki sprzyjające ich powstaniu. Z pewnością zdrowiu nie służy:

zbyt duże obciążanie stawów,
częste marznięcie,
przebywanie w wilgotnym środowisku,
bagatelizowanie innych chorób, np. anginy.
W przypadku chorób wywołanych niewłaściwie skomponowaną dietą, alergenami mogą być te same składniki pokarmowe, które wywołują katar sienny czy astmę.

Objawy chorób reumatycznych:

Objawy chorób reumatycznych można podzielić na ogólne, czyli dotyczące całego organizmu oraz dolegliwość w obrębie poszczególnych narządów.

Do pierwszej grupy zliczy można:

utratę masy ciała,
gorączkę,
ogólne osłabienia.
W obrębie narządów zaobserwować można:

ból i zniekształcenie stawów,
trudności w poruszaniu kończynami.
Dolegliwości zwiastujące chorobę mogą być bardzo różne, np. bóle w okolicy kręgosłupa i kości biodrowej mogą być objawami zapalenia kręgosłupa.

Reumatoidalne zapalenie stawów poprzedzają przykurcze palców dłoni spowodowane zmianami w obrębie stawów.

Leczenie:

Leczenie chorób reumatycznych polega na łagodzeniu objawów.

Ważnym elementem łagodzenia dolegliwości reumatycznych jest odpowiednia dieta.

Do codziennego jadłospisu warto włączyć ryby morskie takie jak: tuńczyk, makrela, łosoś, które są cennym źródłem wielonasyconych kwasów tuszowych omega-3, korzystnie wpływających na funkcjonowanie mózgu i kondycję stawów. Ryby morskie zawierają też dobrze przyswajalne białko, wapń i potas.

Działające przeciwzapalnie kwasy omega-3 występują też w oleju lnianym, orzechach włoskich i oliwie z oliwek.

Dietę warto wzbogacić również o produkty zawierające kolagen, który regeneruje uszkodzone kości i stawy.

Do najczęściej podawanych leków należą niesteroidowe środki przeciwzapalne, stosuje się też leki przeciwbólowe oraz spowalniające rozwój choroby. W leczeniu reumatoidalnego zapalenie stawów popularne są też preparaty zwierające sole złota.

W przypadkach, w których zmiana nawyków żywieniowych i zażywanie leków nie wystarczają konieczna jest interwencja chirurgiczna.

W przywracaniu sprawności pomocna bywa też rehabilitacja.

Stosowane powszechnie silnie działające preparaty syntetyczne dają jednak wiele skutków niepożądanych, dlatego leki roślinne stanowią doskonałą i bezpieczniejszą formę terapii wspomagającej.

W leczeniu chorób reumatycznych stosuje się przede wszystkim zioła o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a wśród nich najistotniejsze znaczenie mają surowce zawierające związki, które są pochodnymi kwasu salicylowego.

Równie skuteczna może okazać się fitoterapia zewnętrzna. Polecane są środki rumieniące, wywołujące przekrwienie tkanek, uczucie ciepła i łagodzące ból. Do roślin wykazujących takie działanie należą: gorczyca biała, arnika górska, wiązówka błotna oraz wierzba biała.

W celu uniknięcia chorób reumatycznych należy prowadzić aktywny tryb życia, nie obciążać stawów. W okresie jesieni i zimny warto pamiętać o ubraniu adekwatnym do pogody. Jako, że zmiany reumatyczne mogą być powikłaniami po innych niedoleczonych chorobach np. anginie.

Gorczyca biała:

Charakteryzuje się on ostrym, piekącym smakiem i zapachem, który pobudza wydzielanie soku żołądkowego i poprawia trawienie.

Wodny wyciąg stosuje się w chorobach przewodu pokarmowego, nieżycie żołądka i jelit, zaparciach i niestrawności.

Medycyna ludowa traktuje gorczycę białą jako ziele "promieniujące", dlatego zaleca przykładanie poduszek gorczycowych (woreczek wypełniony nasionami) do miejsc z bólami reumatycznymi i bolących stawów.

Arnika górska:

Arnikę stosuje się zewnętrznie na krwiaki, stłuczenia, obrzęki pourazowe, oparzenia, ukąszenia owadów a także to płukania jamy ustnej.

Koszyczki kwiatowe mają liczne substancje czynne o działaniu przeciwzapalnym, przeciwreumatycznym i antyseptycznym.

Stosowana wewnętrznie wzmacnia i uszczelnia ściany naczyń krwionośnych, działa przeciwzakrzepowo oraz poprawia krążenie krwi.

Okłady z naparów, odwarów i rozcieńczonej nalewki zmniejszają obrzęki i bolesność po urazach, stosuje się je również w przypadku krwiaków, skręceń, kontuzji, zwichnięć, dolegliwości reumatycznych mięśni i stawów.

Wiązówka błotna:

Surowcem zielarskim są kwiaty (Flos ulmariae) zawierają olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, sole mineralne i glikozydy fenolowe (spireina, salicyna).

Ma właściwości przeciwgorączkowe (dzięki zawartości salicyny), napotne, moczopędne i przeciwreumatyczne.

Napar używany jest do leczenia przeziębień, chorób górnych dróg oddechowych, pomocniczo przy grypie i chorobach reumatycznych, zwykle w mieszance z innymi ziołami; czarnym bzem, korą wierzby, liśćmi brzozy.

Wierzba biała:

Do celów leczniczych wykorzystywana może być również kora wierzby kruchej, wierzby purpurowej, wierzby pięciopręcikowej i wierzby wiciowej.

Salicyna ma silne działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i ściągające.

Wykorzystywana jest przy takich dolegliwościach i chorobach, jak: ból głowy, przeziębienie przebiegające z gorączką, różne choroby reumatyczne, miażdżyca.

Obecnie już nie pozyskuje się do celów leczniczych kory wierzby, gdyż jest zastępowana syntetycznie produkowanym kwasem acetylosalicylowym.

W medycynie ludowej wykorzystywano korę wierzby również do leczenia nerwobólów i jako środka ułatwiającego zasypianie i uspokajającego.

Okład z kwiatów arniki górskiej

Składniki:

Kwiaty arniki 2,0
Woda 100,0

Kwiaty arniki zalewamy wrzątkiem. Odstawiamy na 10-15 min, a następnie przecedzamy. W ostudzonym naparze zanurzamy lnianą ściereczkę i przykładamy na bolące miejsca. Okłady należy pozostawić na ok. 2. godziny.

Napar z kwiatów wiązówki błotnej

Składniki:

Kwiaty wiązówki błotnej 30,0
Woda 400,0

Wysuszone i rozdrobnione kwiaty zalewamy gotującą wodą.

Odstawiamy na 15 min, po czym przecedzamy. Pijemy 1/2 szklanki 3 razy dziennie.

Napar z kory wierzby

Składniki:

Kora wierzby 5,0
Woda 100,0

Wysuszoną i rozdrobnioną korę zalewamy gotującą wodą.

Odstawiamy na 20 min, po czym przecedzamy. Przy ostrych bólach przyjmujemy od 2,5 do 4,5 szklanki w dawkach podzielonych na cały dzień.