Przytulia czepna – właściwości i zastosowanie

Przytulia czepna, inaczej określana także jako przytulia czepna (Galium aparine L.) jest uznawana powszechnie za chwast, jednak znalazła ona również zastosowanie jako roślina lecznicza. Medycyna ludowa wykorzystywała ją głównie do przemywania ran, oparzeń, jako środek wspomagający trawienie i działanie układu moczowego. Odkryto także, że posiada pozytywne działanie na układ limfatyczny i węzły chłonne, pomagając w likwidacji obrzęków. Jakie są jej główne właściwości i zastosowanie? Jak jej używać? Sprawdź, co może zaoferować Ci ta wyjątkowa roślina.

Można spotkać ją niemalże w całej Polsce, a także w innych krajach świata. Jej charakterystyczną cechą jest czepna łodyga oraz owoce, które dzięki małym, haczykowatym włoskom przyczepiają się do różnych powierzchni.

Od wieków przytulia czepna jest uznawana jako naturalny środek leczniczy na różne dolegliwości. Dzisiaj jej właściwości znów wzbudzają duże zainteresowanie wśród amatorów naturoterapii. Warto poznać ją bliżej, ponieważ może ona pomóc w wielu dolegliwościach, w których nie sprawdzają się inne zioła.

Jak doceniano przytulię przez wieki

Przytulia znana była już od czasów starożytnych. Wspomina o niej w swoich pismach między innymi Dioskurydes, grecki botanik, lekarz i farmakolog. Przepisywał ją między innymi w stanach silnego wyczerpania i osłabienia organizmu. Pasterze i hodowcy zwierząt w starożytnej Grecji używali kolczastych pędów przytulii do robienia sit, przez które przecedzali mleko. Można się tu dopatrzyć źródłosłowu łacińskiej nazwy rośliny, która pochodzi od dwóch greckich słów: Galium od gala, czyli ‘mleko’, oraz aparine od apare, oznaczające ‘chwytać, łapać’.

Roślina była również uprawiana, ponieważ uzyskiwano z niej pokarm dla gęsi. Stąd prawdopodobnie wzięła się zwyczajowa angielska nazwa tego ziela – goosegrass, czyli ‘gęsia trawa’. Jednak nie tylko gęsi uwielbiają przytulię. Chętnie zjadają ją także kury, kaczki, konie, owce i krowy. Co ciekawe, przytulia zawiera pewien specyficzny enzym powodujący, że mleko krów, które jadły tę roślinę, zsiada się.

Jeśli chodzi o zastosowanie przytulii w medycynie ludowej, to była ona przede wszystkim wykorzystywana do leczenia wszelkiego rodzaju dolegliwości skórnych, ran oraz oparzeń. Robiono z niej kompresy, okłady, stosowano do kąpieli leczniczych. Roztarte na miazgę ziele przykładano na miejsce ukąszenia przez jadowite węże lub pająki czy użądlenia przez owady.

W Ameryce Indianie wykorzystywali przytulię do produkcji czerwonego barwnika. Kobiety używały ziela jako toniku i płukanek do włosów, dzięki któremu włosy rosły silne i długie. Dodawały napar z tej rośliny do kąpieli, co miało zapewnić im powodzenie w miłości. W lecznictwie ludowym przytulia znana jest również jako dobre remedium na otyłość, oczyszczenie organizmu i wzmocnienie wątroby.

Przytulia czepna – właściwości

Ziele przytulii swoje właściwości lecznicze zawdzięcza przede wszystkim zawartości takich składników, jak:

taniny
flawonoidy
kwasy polifenolowe
antrachinony
saponiny
glikozydy
sporo krzemionki
liczne sole mineralne
olejek eteryczny
Tak bogaty skład chemiczny sprawia, że surowiec wykazuje wielostronny wpływ na organizm.

Jednym ze składników obecnych w przytulii jest związek o nazwie kumaryna, który nadaje roślinie charakterystyczny zapach siana. Nic dziwnego więc, że kiedyś wypełniano nią sienniki i używano jako tańszego zamiennika siana. Dziś jej zapach może nam kojarzyć się ze słonecznym latem, nagrzanymi ciepłem kopcami siana i wakacjami.

Przytulia czepna Galium aparine ma działanie:

drenujące i detoksykujące – wykorzystywane w celu głębokiego oczyszczenia organizmu z toksyn. Przytulia przede wszystkim oczyszcza krew, wspiera funkcje układu limfatycznego, poprawia krążenie krwi, zapobiega tworzeniu się zakrzepów w układzie krążenia i zastojów limfy w układzie chłonnym

przeciwzakrzepowe – przytulia zapobiega odkładaniu się złogów miażdżycowych w naczyniach krwionośnych i jednocześnie zmniejsza napięcie ścian naczyń krwionośnych. Istotnie więc wpływa na profilaktykę miażdżycy i chorób zakrzepowo-zatorowych

moczopędne – wspierające i uzupełniające drenaż limfatyczny. Dzięki niemu przytulia reguluje gospodarkę wodną, ułatwia pozbycie się obrzęków i eliminuje nadmiar płynów z przestrzeni międzykomórkowych
regenerujące – ziele przytulii istotnie wzmacnia siły życiowe organizmu i ogólnie pomaga w zachowaniu dobrego zdrowia i kondycji. Ma ona bowiem właściwości odnawiające komórki i odbudowujące witalność. Dodatkowo ogranicza nadpotliwość, przez co zmniejsza utratę soli mineralnych z organizmu. To z kolei również zapobiega zbytniemu osłabieniu ustroju

rozkurczowe i ściągające – przytulia zmniejsza napięcie mięśni gładkich, działa przede wszystkim w obrębie narządów przewodu pokarmowego (żołądek, jelita). Działanie ściągające ma wpływ na regulację wypróżnień i zapobieganie biegunkom

antyseptyczne, ułatwiające gojenie i przeciwzapalne – co sprawia, że przytulia ma również wskazania do zastosowania zewnętrznego, w rozmaitych schorzeniach skórnych
odchudzające – już w tradycyjnym ziołolecznictwie przytulia znana była ze swych zdolności do leczenia otyłości. Uważa się, że przyspiesza przemianę materii i dzięki temu pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała i szczupłej sylwetki.

Na co pomaga przytulia czepna?

Powyższe właściwości terapeutyczne wyraźnie wskazują na szerokie możliwości zastosowania ziela w różnych dolegliwościach. Można ją stosować zarówno do użytku zewnętrznego, jak i wewnętrznie. Z tej przyczyny znalazła liczne wskazania lecznicze, z których wymienić można między innymi:

oczyszczanie organizmu – przytulia najbardziej znana jest ze swojego działania drenującego. Dlatego stanowi nieocenione remedium w procesie detoksykacji organizmu. Okazuje się skuteczna w walce z cellulitem, nadwagą, obrzękami, opuchlizną oraz nadmiernym gromadzeniem wody w organizmie

schorzenia układu krwionośnego i limfatycznego – ziele poprawia krążenie krwi, zatem wskazane jest wspomagająco w leczeniu żylaków, miażdżycy, hemoroidów oraz zaburzeń związanych z łagodnym przerostem prostaty. Jednocześnie stymuluje i wspomaga przepływ limfy, zatem może być stosowane w takich sytuacjach, jak: powiększone węzły chłonne, zapalenie migdałków, angina, mononukleoza zakaźna czy nawracające infekcje gardła
stany zapalne dróg moczowych – działanie diuretyczne sprawia, że ziele wspomaga leczenie infekcji i zapaleń dróg moczowych. Może być stosowane również w chorobach przebiegających z zatrzymaniem moczu oraz w kamicy nerkowej. Wspomaga też leczenie artretyzmu i dny moczanowej

stany osłabienia i wyczerpania – Galium aparine skutecznie regeneruje organizm. Napary i wyciągi z rośliny są często używane wraz z innymi ziołami w postaci wzmacniającego toniku do picia. Można go stosować np. w stanach przemęczenia, osłabienia (zwłaszcza na wiosnę), pomocniczo w chorobach nowotworowych oraz innych stanach wyczerpania organizmu

stany skurczowe – szczególnie mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Przytulia może być zalecana w stanach nieżytowych żołądka i/lub jelit, biegunce, niestrawności, zatruciach pokarmowych oraz zaburzeniach wywołanych zastojem żółci

dolegliwości skórne – w których roślina stosowana jest w postaci odwaru. Odwar przykłada się na chore miejsca lub stosuje się do kąpieli leczniczych. Przytulii można używać w takich przypadkach, jak: trudno gojące się rany, uszkodzenia skóry, skaleczenia, wrzody, uporczywe egzemy, łuszczyca, nadmierna potliwość czy łojotok. Stosowanie odwaru do płukania skóry głowy skutecznie likwiduje łupież